Even over de automaat.
eind jaren 70 is er voor het zweedse leger een motor ontwikkelt met een automatische versnellingsbak.
De strijd ging tussen de al eerder genoemde husqvarna en Hedlund of zoiets.
De husk had een versnellingsbak met centifugaal koppelingen en vrijloppnaven, de hedlund had een rotax blok met variomatic aandrijving, een soort daf dus. Volgens mij kwam dat blok zo uit de sneeuwscooter.
Husqvarna is later deze motoren verder gaan ontwikkeln voor de cross en enduro.
De eerste was een 360 of 390 cc 4 versnellingen. Volgens mij heeft Guus van de Beek, vroeger redacteur van Motor en later van Fiets, nog zo'n ding.
Ook Jan van Beek heeft er in die tijd Enduro's mee gereden.
Voor Ben van Erp is onze Kreidler improteur Van Veen nog Husqvarna importeur geweest. Die heeft toen nog 4 stuks 420AE naar nederland gehaald en daar een kenteken bij gehaald. Dat was in 1981 of 82.
Een kennis van mij en ik, hebben toen allebei zo'n ding gekocht.
wij hebben daar 2 jaar enduro's mee gereden en ik moet zeggen met heel veel plezier. Die kennis heeft em nog steeds, maar ik met mijn stomme kop heb em ingeruild voor een huqvarna 400wr, dom dom dom.
Maar goed, waarschijnlijk staat mijn oude automaat nog op zolder bij Ben van Erp, collecters item
De ander 2 weet ik niet waar zijn gebleven, ik weet wel dat nr 4 toen gebruikt is door Jan Alferink en die is er mee nationaal enduro kampieon mee geworden.
De motoren haden veel leuk eigenschappen en soms ook wel vreemde eigenschappen.
Het was een 420cc 4 bak, ze liepen als een kogel en maakte een tering herrie, dat mocht toen nog, tijdens een enduro in vorden is een keer 106dBa gemeten
De top lag dicht in de buurt van de 160 en ze waren ontzettend snel.
Een ander voordeel, ze sloegen nooit af. Door het automatisch schakelen had ie altijd grip, bij teveel spin schakelde die op en bij grip daalde het toerental en daarna schakelde ie terug.
vooral bij een zandafgraving ging dat in een rap tempo.
Ik herriner me nog goed de enduro in Kerkerdom bij de Beckertjes.
die hadden een route langs een steenfabriek waarbij de een Berg voorraadklei moets worden bedwongen. Er stond veel publiek en bijna niemand kwam boven, voor de automaat geen probleem.
Wanneer je je vast reed in de blubber, dan had je geen last van vastzittende versnellings poken, je draaide het gas dicht en het liep mooi stationair. Ik stapte dan altijd af om dan voor de motor t gaan staan.
Ik pakte dan het stuur in het midden beet entrok dat dan naar me toe en onder wijl gaf ik gas. Een zeer kolderiek gezicht, maar de motor was dan zo weer vrij.
Verder zat er geen koppelings handle op, later heb ik hier wel een handle opgezet en daar de achterrem aan gemaakt. Ik kon zowel met de voet als met de linker hand de achterem bedienen.
Dit was voor de bouwland proeven ideaal.
Ook in die tijd had je de acceleratie test, een sprintje van 200 meter of zoiets en dan vanaf stilstand. Ook dit was voor de automaat geen probleem.
Je zette hem vast met beide "hand"remmen, iets gas der op en dan bij de start vol op gas. Prachtig.
Door wat te klooien met de veren in de bak, kon de schakelpunten op een voor mij wat gunstiger punt leggen,nml iets hoger in de toeren.
Al met al een leuk ding om mee te rijden. Ook was het schakel punt wel te beinvloeden, wanneer je het gas iets dicht deed dan pakte ie als snel een versnelling hoger, maar goed je moest inlange bochten met het gas der op wel de boel in de gaten houden.
Wat waren de nukken? ja die had ie ook.
het ding was alleen met de kickstarter te starten, aandrukken kan niet.
Er is mij wel eens gevraagd wat er gebeurt wanneer het gas vast gaat zitten. Heb ik gelukkig nooit gehad, maar koppeling intrekken kun je niet en die trommelremmetjes houden em ook niet. Er zat wel uitknop op, maar of je die dan op zo'n moment kunt vinden, ik weet et niet.
Verder de bak had nog wel wat onderhoud nodig. De heren ingineurs hadden hier rekening mee gehouden, want de bak kan zo uit de motor zonder de motor te hoeven demonteren.
Er zat speciale olie in, een of andere hydrauliek olie van Esso. We hebben toen maar meteen een vaatje aangeschaft.
De gewichtn van de centrifugaal koppelingen waren van messing en voorzien van oliegroeven. Deze sleten als de hle en moesten ierde keer voorzien van van nieuwe groeven.
Ook de veren van de koppelingen hadden last van vermoeitheid en braken nog wel eens. In het begin maalde zo'n veer dan door het hele blok en dat heeft me een paar keer flink wat geld gekost.
Later heb ik de boel wat verbeterd en was het niet mogelijk om na breuk de hele motor door te vliegen.
Ik ben nog een keer in zweden geweest bij husqvarna, daar hadden ze toen de verbeterde uitvoering, dat was een 500cc met 3 versnellingen.
Hiervan waren de gewichten van de koppelingen uitgevoerd van gietijzer en was de veerbevestiging verbeterd.
Al met al een schitterend ding waarvan ondansk enkele tegenslagen ik met weemoed aan terug denk.
In Amerika zijn ze ook met succes ingezet bij enduro's. Daar zijn toen vele wedstrijden mee gewonnen. En er staat mij iets bij dat Honda ooit ook zoiets gemaakt heeft, of ze hebben het patent van Husqvarna overgenomen. Wie het weet mag het zeggen.
en waarom ze niet meer rijden, ik heb geen idee, het zal wel te apart zijn.
Naar mijn idee hadden ze potentie genoeg.
JE
http://www.huskyclub.com/82AE420.htm
http://www.huskyclub.com/84AE500.htm
