Dag 6: Zagora - Boumalne Dades (202 km)
Nog voor mijn wekker gaat ben ik wakker. De rustdag heeft me goed gedaan en ik heb er zin in. Spullen bij elkaar pakken en op naar het ontbijt. De laatste motoren worden bij de Abdul opgehaald en om half 9 vertrekken we met zijn negenen.
Buiten Zagora duiken we meteen een mooi pad in. Het slingert lekker, maar naarmate we hoger komen neemt de hoeveelheid stenen steeds meer toe. Meteen volle bak concentreren dus. Mijn vering is gelukkig weer in orde, dat scheelt een hoop. Ik rijd in het midden van de groep en probeer af en toe in mijn spiegel te kijken of ik nog een lichtje achter me zie. Na een km of 20 is dit niet het geval, en ik besluit te wachten. Als iedereen dit doet, merkt de voorrijder vanzelf dat er niemand meer achter hem rijdt en kan hij omkeren. Dat duurt natuurlijk even, omdat je op een pad als dit vooral met jezelf bezig bent en niet zo vaak in de spiegel kijkt.
Toch werkt het en na een tijdje rijdt de voorrijder langs me heen om te kijken wat er achter ons gebeurd is. Daar blijkt iemand een lekke band te hebben gehad, waarna hij van de motor gestuiterd is. Ik ben weer erg blij met mijn mousses. De schade is gelukkig beperkt tot een flinke armwond. We zijn slechts een paar km verwijderd van het asfalt waar de volgbus rijdt en rijden dus verder. In de volgbus staan onder meer een bokje en een bandenwisselapparaat. Dat maakt het vervangen van de binnenband een stuk makkelijker dan langs de kant van de weg. Ook hebben zij een voorraad snoep, waar we in de zon van genieten terwijl de klus geklaard wordt.
De Ténérist en de lekkebandrijder besluiten over de weg verder te gaan. Beiden hebben geen mousses en geen zin om met meer lekke banden geconfronteerd te worden. De route van de volgbus zullen we pas bij het eindpunt weer kruisen, dus elk vorm van panne zullen we nu zelf moeten oplossen. Wij gaan ondertussen op zoek naar het vervolg van de track. Die zou even verderop de weg weer moeten verlaten, maar we vinden in eerste instantie enkel vlaktes met keien, zonder enig rijdbaar spoor. Ook hier zag het er drie jaar geleden blijkbaar anders uit.
Toch vinden we 10 km verderop een afslag in de richting van de track. Even verder geeft de track aan dat we een brede rivierbedding moeten volgen. Deze bestaat uit vooral uit keien van minstens een halve meter doorsnee. Ik slik, hier heb ik eigenlijk helemaal geen zin. Op zo’n ondergrond ligt het tempo laag en is de kans op valpartijen groot. Voor ervaren endurorijders is het vast een leuke uitdaging en ik kan zelf ook genieten van beelden van Romaniacs etc, maar zelf houd ik toch meer van snelle slingerpaden.
Gelukkig denkt de voorrijder er net zo over en steken we de rivierbedding over om het pad te volgen. Dat gaat gelukkig in dezelfde richting als de rivierbedding, dus we raken niet al te ver uit koers. Het is een heerlijke, onverharde weg waarop mijn halfversleten noppen geweldig grip hebben. De bochten volgen elkaar snel op, het weer is goed en ik geniet met volle teugen. Dit is echt een fantastisch stuk in een vallei tussen de bergen en het lijkt maar niet op te houden. Heerlijk!
We passeren meerdere boerendorpjes en passen onze snelheid aan aan mogelijke gevaren: honden, geiten, kinderen. Als kinderen ons aan zien komen, rennen ze vaak naar de weg toe voor een high five of om te zwaaien. Een leuke ervaring, maar ik vraag me ook af waarom ze niet op school zitten. We stoppen ook even bij twee mannen die met een Chinese brommer stil staan. Ze hebben geen benzine meer. We gieten een fles benzine in hun tank zodat ze weer verder kunnen. De afstand van ons hotel naar het eerste benzinestation zou 125 km zijn, dat zou ieder van ons moeten kunnen halen dus die fles benzine zouden we moeten kunnen missen. De weg blijft zich door de vallei slingeren en de bergen lijken steeds hoger te worden. Dit is echt heerlijk motor rijden zo.
We komen bij het einde van de vallei en via een bochtig bergpad gaan we omhoog. Aan de andere kant openbaart zich een nieuwe vallei en we stoppen even om te genieten van het uitzicht.
Na de afdaling bereiken we vrij snel het stadje N'kob waar we kunnen tanken. Daar willen we ook lunchen. We rijden door de hoofdstraat, maar bij elk van de restaurants zien we al een groepje motorrijders zitten. Gezellig om bij aan te schuiven, maar het risico bestaat dat je dan erg lang op je eten moet wachten. Dus we rijden verder.
Als we het stadje uitrijden zien we een bordje met ‘auberge' staan. Het blijkt weer een gouden greep.
Auberge Ennakhile heeft een geweldig terras met uitzicht op de vallei. We genieten van een driegangenmenu met de gebruikelijke ingrediënten: omelette berber, tajines, spiezen, olijven, vijgen en natuurlijk cola. We kijken uit op palmbomen en de gastheer legt uit dat de grond daartussen landbouwgrond is. Door de droogte groeit er momenteel niets meer. Schijnbaar heeft het hier ook nauwelijks geregend de afgelopen jaren.
Om half twee laten we dit kleine paradijsje achter ons. Deze middag trekken we de bergketen
Jebel Saghro over en dat betekent dat we ruim 1200 meter moeten stijgen en dalen de komende paar uur. We verlaten direct de verharde weg en rijden recht op de bergketen af. Het is weer een lekker pad ent het gaat al snel omhoog. De rotsen lijken hier te bestaan uit houtskool dat omhoog steekt en ik probeer zo veel mogelijk van de omgeving te genieten zonder dat ik de route uit het oog verlies. Het zijn veel haarspeldbochten, dus de snelheid ligt niet heel hoog.
Dan bereiken we een verharde weg, die er weer gloednieuw uitziet. De vooruitgang heeft dit afgelegen gebied blijkbaar ook bereikt. Ach, op droog asfalt hebben die noppen ook wel goed grip en van een beetje supermoto rijden ben ik niet vies. Gas erop! De weg stijgt snel en ik voel dat het kouder wordt. Gelukkig blijft het droog.
Soms loopt de asfaltweg anders dan de oude, onverharde weg en dan pakken we nog een stukje onverhard mee. Dat gaat echter niet altijd goed, want we stuiten op een vangruil en we moeten een paar 100 meter parallel aan de vangrail rijden, met rechts van ons een helling die je meteen 10 meter lager brengt. Okee Vincent, gewoon voor je kijken, het pad is breed genoeg. Dan voel ik mijn achterwiel wegglijden. Ik rem, stop en sta nu schuin, met mijn voorwiel nog op het pad, maar mijn achterwiel al omlaag. Een beetje gas geven leidt er alleen maar toe dat het achterwiel dwarser gaat staan en verder wegzakt. Wat nu?
Gelukkig schiet de rijder achter me mij te hulp. Hij weet mijn achterwiel omhoog te trekken terwijl ik de motor vast houdt. Voorzichtig rijd ik verder. Als ik het einde van de vangrail bereik kan ik even omkijken. Dan zie ik dat mijn helper niet meer achter me rijdt, maar 10 meter lager ligt. Bij het opstappen heeft hij zijn evenwicht verloren en hij is met motor en al naar beneden gevallen. Het helpen van je mederijder wordt op deze trip lang niet altijd beloont blijkt maar weer. Tot mijn verbazing krabbelt hij meteen op en lijken zowel hij als zijn motor onbeschadigd. Hij weet via een andere helling weer boven te komen en we kunnen er uiteindelijk allemaal om lachen.
Toch besluiten we maar op het asfalt te blijven tot we de pas helemaal over zijn ipv die korte stukjes onverhard mee te pakken. Ook geen straf met al die bochten. Na 20 km kunnen we het asfalt weer veilig verlaten. Ook het onverharde pad gaat verder omlaag, inclusief wat lekkere haarspeldbochten. Daarna gaat het weer over in een vlak, snel, slingerend pad zoals we er vandaag al veel gehad hebben. Wat is dit een geweldige dag. De duinen bij Merzouga vond ik fantastisch, maar dit is toch echt de beste dag tot nog toe. Vrijwel de hele dag bochten op perfecte achtergrond, superlunch en heerlijk weer. Wat kan motorrijden toch mooi zijn!
We laten de bergen achter ons en komen via een stukje verharde weg op een vlakte. Nog een kilometer of 15 rechtdoor en we zijn er. We rijden parallel aan de verharde weg en de groep van Arjan Brouwer komt via het asfalt langszij. Beetje suf dat zijn via het asfalt gaan, maar moeten zij weten. Ik snap echter dat onze voorrijder dit niet over zijn kant wil laten gaan en hij geeft nog een beetje gas bij. Dat gaat me te snel, en ik laat de groep bij me weg lopen. We komen bovendien een irrigatiekanaal tegen waar we niet doorheen kunnen en moeten de strijd sowieso opgeven. Het is ook geen race.
Verder over de vlakte. Plotseling zie ik mijn voorganger een enorme slinger maken en bijna van zijn motor vliegen. Hij rijdt door een onverwacht modderig stuk en weet zich maar net staande te houden. Ik houd wat meer rechts aan om de modder wat te ontwijken, maar zie dan de oued (waterstroom) die de modderpoel heeft veroorzaakt. Remmen! Nee, juist gas geven! Te laat. Ik rijd de oued in, mijn voorwiel raakt de steile wand, ik vlieg over het stuur heen en kom met een enorme klap op de grond terecht. Krak! Ik hoor iets kraken en weet dat het niet goed is.
Verdwaasd roep ik ‘fuck, fuck, fuck’. De rijder achter me (die zelf eerder 10 meter naar beneden was gerold) komt geschrokken naar me toe en ook de laatste rijder stopt naast me. Even denk ik dat het toch nog meevalt, maar als ik mijn rechterarm wil bewegen, merk ik dat die niet meewerkt. Mijn sleutelbeen, kan niet anders. Vloekend blijf ik zitten. Het was zo’n mooie dag en dan eindigt het zo. Kut, kut, kut!
De rest van de groep komt terug en controleert of ik geen hersenschudding of andere verwondingen heb. Ik voel me eigenlijk prima, de adrenaline giert natuurlijk door mijn lijf. We zijn 8 kilometer van het hotel verwijderd. Ik rijd achterop bij een andere rijder naar het asfalt (waarom hebben enduro’s geen normale buddyseat, dit zit echt heel vervelend als je gewond bent). Daar pikt de volgbus me op en we gaan naar het hotel.
De nasleep
Terwijl een rijder uit een andere groep wordt ingeschakeld om mijn motor op te halen, rijdt Wim Brouwer me naar de plaatselijke huisartsenpost. Die hebben geen röntgenapparaat en kunnen me niet helpen. Een volgende deelnemer gaat vervolgens met me mee naar een medische post in Tinghir, 50 km verderop. Die oogt gelukkig wat beter dan degene waar ik met J.K. was geweest op dag 1. Ik word snel geholpen en er kan snel een foto gemaakt worden. Ik ga er vanuit dat het zorgpersoneel mijn kleren open gaat knippen, maar ze gebaren me dat ik jas en body protector gewoon uit kan trekken. Spullen kapot maken doen ze hier blijkbaar niet zo snel. Het lukt niet echt in mijn eentje en ze helpen me een handje: au, dat doet pijn. Als dat bot nog niet stuk was, is dat het nu wel.
De dienstdoende arts spreekt slecht Engels maar de Google vertaal-assistent vertelt me via haar telefoon wat ik al wist: ‘you have a broken collar bone’. Ze zegt me dat er geopereerd moet worden, maar dat doen ze niet op deze locatie en ze verwijst me door naar Errachidia, 2 uur verderop. Dat doen we maar niet. Ik weet dat bij de meeste sleutelbeenbreuken een operatie niet nodig is en zit sowieso niet te wachten om in Marokko onder het mes te gaan.
Terug in het hotel krijg ik van alle kanten hulp aangeboden: mijn spullen worden naar mijn kamer gedragen, ik krijg een boel pijnstillers en iemand biedt me zelfs aan mijn kont af te vegen als ik me dat zelf niet meer lukt. Daar hoef ik gelukkig geen gebruik van te maken. Een handige Belg met een medische achtergrond maakt van de lekke band van vanochtend een 8-vormige brace die ik om mijn schouders kan dragen. Deze trekt mijn schouders naar achteren en houdt zo het bot op de goeie plaats.
Ik bel mijn vrouw, die gelukkig niet erg schrikt en het vooral jammer vindt dat ik mijn reis voortijdig moet afbreken. Rijdag 7, 8 en 9 zal ik niet mee kunnen maken. Ook mijn moeder informeer ik en zij heeft helemaal andere prioriteiten. Hier scoort ze punten mee bij de andere deelnemers.
Dankzij de brace en de pijnstillers slaap ik prima. De verzekering adviseert om naar Marrakech te gaan. Daar zit een privé-kliniek die wel acceptabele zorg verleent. Ook zit daar het dichtstbijzijnde vliegveld. Twee andere deelnemers moeten ook die kant op, omdat zij al eerder terug gaan. Zij willen echter nog wel de rondrit rijden die vandaag gepland stond. Dus ik wacht tot ze terug zijn en breng de dag door met wat achterblijvers. Mijn motor en rijspullen gaan vast in de vrachtwagen, daar heb ik gelukkig geen omkijken naar.
Om 16 uur vertrekken we met een taxibusje voor de rit van 300 km over tweebaanswegen. De chauffeur rijdt opvallend rustig en zeker op de donkere bergwegen is de snelheid laag. Om 22 uur komen we aan in het hotel en mijn mederijders brengen mijn spullen naar mijn kamer, waarna ik meteen richting privé-kliniek vertrek. Ik heb gehoord dat er de volgende morgen een directe vlucht naar Brussel vertrekt (de enige die dag) en wil het liefst daarmee naar huis. Maar dan heb ik wel een
fit-to-fly verklaring nodig van een arts.
De kliniek ziet er inderdaad netjes uit en de pinautomaat naast de receptie maakt duidelijk welke taal men hier spreekt. De arts bekijkt de foto, legt uit dat het een
non-displaced fracture is (nette breuk) en dat een operatie wel kan, maar niet per se nodig is. Goed nieuws dus. Hij geeft me de verklaring, ik tik 80 euro af (valt alles mee) en ga terug naar het hotel. Ik boek het ticket en informeer de reisverzekering. Eigenlijk moeten zij dit soort zaken doen, maar ze werken niet heel snel en ik wil deze vlucht niet missen.
De vlucht gaat om 7:30, en ik sta om 4:30 al op om op tijd op het vliegveld te zijn. In de tussentijd blijk ik gebeld te zijn door de verzekering. Ik bel ze terug en ze zijn akkoord met de vlucht. Ze zijn alleen niet meer in de gelegenheid om een goede plek voor me te regelen, met bijvoorbeeld een vrije stoel aan de zijde van mijn gebroken sleutelbeen. Soit, het zal sowieso doorbijten worden. Wel hebben ze een taxi voor me geregeld vanaf Brussel naar huis. Kijk dat scheelt weer. Om 5 uur stap ik in de taxi en 9 uur later stap ik mijn huis binnen. Twee dagen eerder dan gepland, een geweldige trip en een gebroken sleutelbeen rijker.
